İnsan tenindeki nakış..

Bilmem dövmeleri sever misiniz? Ben kişisel olarak hiçbir zaman kendime dövme yaptırmayı düşünmedim. Tam tersine dövmelerinden vaz geçmek isteyenlere yardımcı olmak için daha fazla emek verdim. Ama bu bezemenin bir sanat olabileceğini ve birçok insan için çok şey ifade ettiğini biliyorum. Üstelik çok eski çağlardan beri yaşayan bir gelenek olduğu için ilgimi çekiyor. Bugün sizinle bunları paylaşmak istiyorum.

1960’lı yılların romantizmi:
1960’lı yıllarda dövme Batı ülkelerinde bir moda haline geldi. Biraz Doğu kültürünün yeniden keşfi, kısmen protest işareti olarak, bazı insanlar için “farklı bir birey olmanın” sembolü olarak yayıldı. Bazıları yalnızlıklarını, kimileri cesaretlerini, özlemlerini yada ideallerini vücutlarına nakşettirmek ve bu şekilde kendilerini ifade etmek istediler. Hala da devam ediyorlar. Bazı dövmeler gerçekten sanat eseri gibi. Kimisine yakışıyor, bir başkasında itici olabiliyor. Her şey gibi, dövme de bir taşıma becerisi meselesi..

Çok eski bir gelenek:
Esasında dövme geleneği çok eski tarihlere dayanır. Japonya’da bilinen dövmelerin geçmişi İ.Ö.5000 yıllarına kadar uzanır. Belki daha eskileri de vardır. Mısır mumyalarında sık sık karşılaşılan dövmeler ise İ.Ö.2000’li yıllara aittir. Bazı ilkel toplumlarda dövme baştan sona bir ritüel konusudur. Dövme yapılacak kişinin belli dinsel kuralları yerine getirmesi ve beceriler sergilemesi beklenir. İnsanlar inançlarını, adanmışlıklarını, sahip olmak istedikleri gücün simgesini, korktukları ruhani güçlere yada nazara karşı koruyucu olduğuna inandıkları simgesel figürleri vücutlarına kalıcı bir mühür gibi sabitlemişlerdir.

Sembollerle yoğrulmuş..
Anadolu’nun doğu ve güneydoğu bölgesinde dövme yaygındır. Dövmelerin kökeni anlamları kadar önem taşır. Dövme ya da Doğu ve Güneydoğudaki ismi ile dag/dak zamanla kaybolmayan bir boya maddesinin belli bir teknikle alt deriye işlenmesidir. Bu bölgelerde dövme yapımında is, kül, çivit, kibrit tozu, çini mürekkebi gibi maddeler kullanılır. Bunları sulandırmak için en makbul sayılan madde “anne sütü”dür. Kız çocuk doğuran ve emziren annelerin sütü özellikle tercih edilir. Dövmelerde işlenen sayılar bazı bölgelerde kutsaldır. Örneğin Viranşehir Yezidileri dövme malzemesini yedi kez karıştırıp, yedi gün beklettikten sonra yedili iğne ile işlem yaparlar…
Yahudilik ve Hiristiyanlık dinlerinde dövme yasaklanmıştır. Tevrat’da bu konuyu açıkça ifade eden bölümler vardır. Hiristiyan dünyada, insan tanrının benzeyişinde yaratıldığı inancı olduğu için dövmelerin yüzün ve vücudun görünüşüne müdahale ettiğine dair bir yorum vardır.

Modern estetik:
Günümüzde modern dövmeler tüm bu yazdıklarımızın dışında, sadece estetik amaçlarla kullanılmaktadır. Tıp literatüründe dövme uygulamasına “intradermal pigmentasyon” adı verilir. Hijyenik bir ortamda, uzmanlarca uygulanması öngörülür. Çağdaş dövme uygulamasında kullanılan malzemelerin steril ve tek kullanımlık olması gerekir. Boyaların da steril olması ve küçük kaplarda sadece bir kişi için kullanılması önemlidir. Çünkü dövme yapılırken kanamalar olur. Steril olmayan malzemelerden, iğnelerden kolayca hastalık bulaşabilir.

Nasıl yapılır?
Dövme sırasında uyuşturma işlemi yapılmaz. Fazla bir ağrıdan söz etmek abartılı olur ama ağrı eşiğiniz düşükse biraz daha güçlü hissedebilirsiniz. Boya cildin yaklaşık olarak 0.6 mm derinliğine özel bir iğne ile enjekte edilir. Uygulamadan sonra hafif bir sızı, biraz şişme ve kızarma normal kabul edilir. Buz kompresi bu tepkileri yatıştırır. Ortalama 3 gün içinde dövme uygulanan yerde boya renginde kabuklar oluşur. Rengin bir bütün olarak kalması için bu kabukları kopartmamak gerekir. Birkaç gün sonra kabuklar kendi kendine dökülür ve dövme gerçek rengine kavuşur. Dövmeler genellikle renk değiştirmezler ancak aşırı güneşlenme renk tonunun solmasına yol açabilir. Güneşe çıkmadan önce dövme üzerine güneşten koruyucu krem sürülürse, renkleri hiçbir zaman bozulmaz.

Dövmeden vazgeçmek isterseniz!
İşte dövme konusundaki en sıkıntılı sorun budur. Doğrusu dövmeyi ciltte hiçbir iz bırakmadan çıkartacak herhangi bir tıbbi yöntem yoktur. Dövmelerin kısmen çıkartılması ise uygulanmasından daha zahmetlidir ve daha uzun sürer. Dövmelerin hepsi aynı değildir. Amatörce yapılan dövmeler daha düzensizdir. Bazı yerleri daha derine bazı yerleri daha yüzeyde işlenir. Bunların çıkarılması da ona göre değişir. Kırmızı rengi çıkarmak zordur. Siyah ondan da zordur…

Lazer :
Lazer ışınları ile dövmenin olduğu bölge yakılır. Yanan deri kabuk tutar ve dövme bu kabukların dökülmesi ile kaybolur. Ancak yinede soluk bir renk kalması, yada deride yanık izi oluşması mümkündür. Lazerden sonra yaranın bakımı çok önemlidir. Pansumanlar talimatlara uygun şekilde ve dikkatle yapılırsa daha az iz kalır. Su ve güneşten uzun süre sakınmak gerekir.

Abrazyon :
Bu uygulama hastane ortamında yapılır. Cilt üzerinde çok hızlı dönen zımpara başlıklı özel bir aletle, deri bir bakıma zımparalanarak soyulur. İz kalma riski her zaman vardır.
Cerrahi Müdahale : Dövme küçük bir alanda uygulandıysa, o bölge kesilerek alınır ve iki ucu birbirine dikilir. İz kalması neredeyse kaçınılmazdır. Çok geniş alanı kaplayan dövmelerde bu yöntem kullanılamaz.

IPL lazer :
Çok yüksek atımlı ışık ile çalışan bu aletle dövmenin olduğu yere atış yapılır. Birkaç seans tekrar edilir. Dövme derinin yakılmasıyla silinmiş olur. İz ve soluk bir renk kalma riski vardır.

Kalıcı makyaj ile dövme farklıdır:
Kalıcı makyaj da bir tür dövmedir. Ancak tekniği oldukça farklıdır. Dövmeden çok farklı makineler ve çok daha ince iğneler kullanılır. Klasik dövmeler mürekkep boyalarla yapılır. Mürekkep yüze uygulanırsa hem allerjik reaksiyonlara neden olabilir hem de zaman içinde kaybolmayacağı için daha sonraki yıllarda, başka kozmetik işlemlerin yapılmasına engel olur. Kalıcı makyajda ise doğal pigmentler kullanılır. Bunlar zamanla vücut tarafından yavaşça eritilir ve silinir. Yani kalıcı makyaj oldukça dayanıklı olsa da sürelidir. Ömrü genel olarak 1-5 yıl arasındadır. Ancak bu süre, kişinin cilt yapısına, yaşına ve yaşadığı çevreye göre değişir. Deri altına enjekte edilen renkli pigmentler, cilt yenilendikçe azalır, solar ve sonunda tükenir.
Açık renkli ciltler, esmer ciltlerden daha hızlı yenilenir. Bunun doğal bir sonucu olarak, kalıcı makyaj daha kısa sürede azalır. Öte yandan yaş ilerledikçe cildin yenilenmesi yavaşladığından, kalıcı makyajın ömrü uzar.

İyi düşünün:
Dövme yaptırmayı düşünüyorsanız, size hatırlatacağım ilk şey, onu bir ömür boyunca üzerinizde taşıyacağınızdır. Evinizi, arabanızı, işinizi, stilinizi, çevrenizi değiştirebilirsiniz, hatta başka kentlere, ülkelere göç edebilirsiniz ama dövmeniz sizden hiç ayrılmaz! Kalıcı pigmentlerle yapılan dövmeler cilt altındaki dokularla birleşir ve asla kaybolmazlar. Bu yüzden yaptıracağınız dövmenin şekli, büyüklüğü, yeri konusunda çok iyi düşünmeniz gerekir. Kararınız kesinse, dövmenizi bir anlık hevesinize göre değil de, genel karakterinize uygun olarak seçmeniz daha iyi olur. Belki cilt yüzeyini boyayarak yapılan geçici dövmelerle de hevesinizi alabilirsiniz.
Haftaya başka bir konuda buluşmak üzere hoşça kalın,

Dr. Yasemin Fatih AMATO

NOT: Bu yazıdan yararlanmak istiyorsanız lütfen Dr. Yasemin F. Amato'ya ait olduğunu belirtiniz ve kaynak gösteriniz.